Sondagoggend Besoeke aan die
Graf
Verskillende tye, mense en
gebeurtenisse
Elke
Skrif oortuig uit eie krag dieselfde saak, die een Evangelie van ons Here Jesus Christus.
Ek het
met hierdie studie geplan om die vroue se besoeke aan die graf Sondagmôre, een
vir een van nader te beskou om die tyd
van elke besoek, van die vroegste tot die laatste, duideliker te kan sien.
Die
gedagte van meer as een besoek is al klaar, tradisioneel heeltemal buite orde!
Natuurlik dan ook meer as een tydstip – een vir elke besoek. Want die vroue het
mos almal gelyktydig met, of net ná, die Opstanding by die graf aangekom! Dis
mos pure wettesistiese dwaling dat daar meer as een besoek aan die graf was, of
dat die vroue se besoek aan die graf nie met die Opstanding saamgeval het nie!
Dis net om die Sabbat te ‘bewys’, want as daar meer as een besoek kon gewees
het, moet daar meer as een tydstip
van die dag daarvoor gewees het, en dan moontlik ook nog meer as een dag, en dan begin mens wonder wanneer Jesus dan
sou opgestaan het? Maar Hy het op
die Eerste dag opgestaan, kom die selfversekerde antwoord: “There is no way dat Jesus op die Sabbat sou
opgestaan het nie”, soos AT Robertson dit gesê het, en wie sal nou beter
weet as hy? En hoe kon die Kerk al
die eeue so verkeerd gewees het, dat Jesus toe nooit op Sondag opgestaan het
nie, maar op die Sabbatdag!?
Maar het die Evangelies net een
verhaal? Was dit op die Sondagmôre en toe die
vroue by die graf aangekom het dat Jesus opgestaan het? Wat, uiteindelik, het
die Skrifte daaroor te vertelle? En wat het die Skrifte al vooruit gespreek en belowe? En wat het toe uiteindelik die Woord van
Profesie, vervul? En word alles in die Nuwe-Testament met een verhaal gegee; of gee die Skrifte
ons die groot geheel in verskeie
kleiner verhale? Ek glo laasgenoemde is die ware toedrag; en dat Lukas 24 van
vers 13 af, dit bevestig. My bevinding kon ek immers met ook nog hierdie
Skriftuur, onderskryf.
Ons wil
nou nader gaan vra na die groter verband
van al die opeenvolgende besoeke aan die graf en die tye van elkeen in besonder. Die
eerste Skriftuur wat ons in die besonder met hierdie doel voor oë, en as
inleiding, interesseer, is Lk24:22-24.
“22 Maar sommige vroue uit ons het ons ook ontstel nadat hulle vroeg by
die graf was; 23 en toe hulle sy liggaam nie kry nie, het hulle gekom en gesê
dat hulle ook ’n gesig gesien het van engele wat sê dat Hy lewe. 24 En sommige
van dié wat saam met ons was, het na die graf gegaan en dit net so gevind soos
die vroue ook gesê het; maar Hom het hulle nie gesien nie.” (’22 Alla kai gunaikes tines eks heemoon eksesteesan heemaas, ghenomenoi
orthrinai epi to mneemeion, 23 kai mee heuroesai to sooma autoe eelthon
leghoesai kai optasian angheloon heoorakenai, hoi leghoesin auton dzeen. 24 kai
apeelthon tines toon sun heemien epi to mneemeion, kai heuron hoetoos kathoos
kai hai ghunaikes eipon, auton de oek eidon.’)
Lees ek nou die Ou Afrikaanse Vertaling waarmee ek grootgeword het, verstaan ek
hoekom ek hierdie Skriftuur nog altyd ‘tradisioneel’ verstaan het. Want die OAV
stel dit asof die tweede ‘sommige’ –van vers 24– manne was. Die Nuwe Afrikaanse Bybel praat van ‘mense’, wat óf
vroue óf / en manne kon gewees het, maar die bedoeling is sonder twyfel, manne.
Dit was die mans wat nadat die vroue hulle vertel het die graf is oop en die
liggaam weg, na die graf gaan kyk het en alles gevind het soos die vroue hulle
vertel het. So het ek ook nog altyd gedink Kleopas verwys hier na Johannes
20:1-10, waar Petrus en Johannes na die graf gaan kyk het.
Maar nou
moet ek tweekeer dink, want ek het begin om in te sien dat Johannes en Petrus
op getuienis van
(1) alleenlik
Maria, en nie van verskeie vroue nie,
gereageer het. (2) Maria het ook net gesien dat die deur weg van die graf gelê het – nie dat die liggaam regtig weg was
nie. (3) Ook het Maria nie (soos die vroue van Lk24:22) vir seker getuig dat die liggaam weg was
nie; sy het slegs vermoed, ‘hulle’ – sy het waarskynlik gemeen die wagte, wat
toe ook al weg was – het die liggaam gesteel en weggeneem. (4) Sy het nie eers
tot by of in die graf gegaan nie, maar toe sy die rots weg van die opening
gewaar het, het sy teruggehardloop.
Sy het nie ingegaan nie; hoe sou sy kon weet of die liggaam weg was? Sy het
nie; sy het slegs maar vermoed. (5) Maria het toe ook nog gladnie met engele te doen gekry nie! Daarom
Volgens
Lukas, het “vroue”, “vroeg na
die graf gegaan”. Hy sê glad niks
van ‘manne’ wat ná die vroue, na die graf toe gegaan het nie. Hy praat net van
‘sommiges’ – wat uit die verband af te lei ook vroue, bestaande uit die eerste
groep en nog ander wat “saam met” die Kleopas-groep van dissipels was, en wat
toe vir die tweede keer “na die graf gegaan het”, net om saam met nóg getuies te
gaan seker maak dat hul eerste – en
eie – waarnemings, reg was.
Ek sê
hierdie tweede groep besoekers aan die graf, was ook vroue, nes die ‘vroeë vroue’. Op grond waarvan?
‘Sommiges’-‘tines’, verwys na nog vróúe: “Maar party ‘kai tines’** van hulle (‘toon’: ‘van hulle’, naamlik van die ‘vroeë
vroue’) saam met ons (‘toon suun heemien’, bedoelende, ‘hulle, saam met ander vroue by
ons’), het na die graf gegaan …”
(** ‘tinés’ is in 24 geslagtelik
onbepaald, soos in 22.)
Vertaal
Dr Alfred Marshall: “And went some of the
ones with us to the tomb.” ‘Sommige van’ watter ‘ones’? ‘Sommige
van’ wie anders as ‘sommige van die vroue’
“saam met” die Kleopas-groep dissipels? ‘And
went some of the women with us, to
the tomb”! ‘Some-of-the-women-with-us’ is die onderwerp
van die predikaat, “het gegaan”.
Die KJV:
“22 Yes,
and certain women also of our company made us astonished, which were early at
the sepulchre: 23 And when they found
not his body, they came, saying, that they had also seen a vision of angels,
which said that He was alive. 24 And certain of them (which were) with us, went to the sepulchre,
and found it even so as the women had said: but Him they saw not.”
“Which were”, in die sinsnede, “certain of them which were with us, went …”, is toegevoeg; dis nie
oorspronklik nie. Die KJV sê dus: “certain of them”; en “them”
Is dit
dan ‘sommige wat saam met ons was’; of is dit “sommige van hulle saam met ons, het gegaan”? ‘Ons saam
met sommiges van hulle’? of, ‘Sommiges van hulle saam met (sommiges) van ons”? Laasgenoemde! Want net ‘sommiges’ het gegaan –
“sommige
vroue (wat) saam met ons (Kleopas-hulle) was”, soos die KJV sê. Nie almal van Kleopas-hulle nie; opvallend,
nie ’n enkele man onder hulle nie! Die handelende party is ‘hulle’, derde persoon meervoud, ‘apeelthen’-‘hulle het gegaan’; nie
‘ons’, eerste persoon meervoud, ‘apeelthomen’-‘ons
het gegaan’, nie. Die Voornaamwoord is derde persoon meervoud, ‘van húlle’-‘toon’; nie eerste persoon meervoud, ‘van ons’-‘hehmoon’, nie.
Volgens
alle aanduiding dus, duie beide die ‘sommige uit ons (geledere)’ van vers 22 (‘tines eks heemoon ... ghenomenoi’), en die ‘sommige van hulle, saam
met ons’ ‘tines toon sun heemien ... apeelthon’,
op ‘vroue’ - ‘gunaikes’. “Sommige van hulle (vroue uit ons geledere: die ‘vroeë
vroue’) saam met sekere (vroue) saam met ons”, vertel Kleopas,
“het (saam
met) sekere van hulle (“die (vroeë) vroue”), na die graf gegaan.” “Hulle” en “ons”, staan teenoor mekaar: ‘Hulle’,
vir die ‘vroeë
vroue’, en “sommige van húlle, saam met ‘die vroue’ saam met ons het (nogmaals) na die graf gaan kyk.” Die eerste groep vroue was “uit
ons” geledere van dissipels van waarookal: ‘eks
heemoon’. Vroue uit of “van hulle”-‘tines
toon’, plus die vroue “saam met ons”-‘suun
heemien’ – saam by Kleopas wat vertel se groep – gaan die tweede maal na
die graf.
Dat die
‘vroeë vroue’ “’n gesig van engele
gesien het”— van meer as een engel dus, sê dat vers 22 ’n verwysing na die
‘Lukas-besoek’ bevat, die vroegste besoek naamlik, toe twee engele die ‘vroue’
–meer as een vrou en dus nie Maria alleen volgens Jh20:11 verder nie– voor die
graf gekonfronteer het. Geen ander verhaal van ’n verskyning van Jesus of van
’n besoek van die vroue
Verdere
aanduiding dat Lukas twee groepe vroue (en geen manne nie) in gedagte het, word
uit sy tydsaanduiding van die eerste
besoekers se kom en gaan, uitgemaak. Hier is die twee dissipels van
Hulle –
die eerste vroue-besoekers – gaan doen dadelik verslag aan die groep dissipels
van manne én vroue by wie Kleopas en sy medereisiger hulle gedurende die vorige
nag nog in
( Dit is
eienaardig dat Kleopas nie aan Jesus van sy verskyning aan ene Simon waarvan hy te hore moes gekom
het, vertel nie, want hy vertel dit immers aan “die elf en ander” toe hulle die
aand by hulle aangekom het. (33-34) Simon Petrus het hom onder ‘die elf’ bevind
en kon daarom nie hierdie ‘Simon’ gewees het nie. Die ‘Simon’ kon moontlik die
‘Sefas’ na wie Paulus in 1Korintiërs 15 verwys, gewees het, want Jesus het aan
hom verskyn nog vóórdat Hy “aan die twaalf” –op Sondagaand– verskyn het, vers
5. Die enigste manspersone van wie ons lees aan wie Jesus verskyn het vóórdat
Hy die aand aan “die elf en ander saam met hulle” verskyn het, was aan hierdie
twee dissipels op pad na hulle tuisdorp Emmaus die Sondagnamiddag. ... Was die
Simon / Sefas, Kleopas se metgesel? )
Waarom, ‘eerste vroue-besoekers’? Want hulle het
hulle speserye en olies bý hulle, en
gaan doelgerig, om Jesus se liggaam te salf – om hulle voorneme van alreeds
Vrydag namiddag uiteindelik te
En waarom
sou hulle weer ’n keer na die graf gegaan het, anders as vir juis die rede wat Kleopas genoem het:
Van die gesamentlike
groep vroue gaan maak nou vir hulleself seker, en vind “als net soos” die
eerste groep vroue dinge vermeld het. Let wel, dit is wat die Emmausgangers
vertel; nie die vroue nie. Wat die bevindinge van Kleopas se tweede groep vroue
was, het enigiemand anders as die vroue self, eers ná die tweede Verskyning moes
uitvind, want Markus verklaar duidelik dat die vroue wat na die graf gegaan het
net om seker te maak, “niemand iets vertel het
nie”. Lukas
of dan Kleopas sê niks daarvan dat die vroue na hierdie tweede besoek aan die
graf, teruggekom het om verslag te doen nie. Hy vermeld slegs wat hy –agterna–
moes uitgevind het.
Dit is
dan ook net logies en wel onontduikbaar logies dat dit dieselfde groep vroue
van die Markus-besoek sou gewees het –sónder Maria Magdalena– aan wie Jesus ’n
rukkie later sou verskyn het, duidelik nádat Hy “eerste aan Maria Magdalena verskyn het”, Mk16:9 – vgl. ook Jh20:1.
Want “Maria het by die graf bly staan”, terwyl die ander vroue van die
Markus-besoek, “vreesbevange van die graf af weggevlug het”. Net nadat hulle weggevlug het,
het Jesus aan Maria verskyn. Dit was toe die ‘tuinier’ sou begin werk het, sonop, 6 vm., volgens
Johannes 20 van vers 11 af. En nog
’n rukkie later, toe die vroue – hulle vrese ten spyte – nogmaals na die graf
moes teruggekeer het, en die engel –volgens Mt28:5– aan hulle “verduidelik het” wat werklik gebeur het toe Jesus uit die dood opgestaan
het en “hulle met groot blydskap, gegaan het, om die dissipels
te gaan vertel”.
Want dis toe dat Jesus aan hulle verskyn het – sy tweede verskyning die Sondagmôre.
Wat
beteken dit alles? Dit beteken die
tradisie van slegs een besoek, maak onsin van die hele Evangelieverhaal!
Wat
beteken dit alles, positief? Dit beteken:
(1) meer as een besoek deur verskillende
groepe vroue!
(2) verskillende tye van die oggend
wat
(3) die verskillende groepe vroue die
graf besoek het!
(4)
Samevattend beteken dit: Vier groepe
vroue – waaronder nie een ’n man was nie –, het vier keer, op vier
verskillende tydstipte, na die graf gegaan, en word in die Evangelies presies
daarom en daarvoor, juis só, vermeld,
(1) Lukas
24:1-10,
(2) Markus
16:2-8,
(3)
Johannes 20:11-18, en,
(4)
Matteus 28:5-10.
Hiermee het
ons vasgestel wáár in die Evangelies
die ‘tweede besoek’ van Lukas 24:24 direk vermeld staan (Kleopas verwys maar
net indirek daarna), en ons het gesien dat dit in Markus 26:2-8 was, en nêrens anders kon gewees het nie.
Wanneer presies sou hierdie tweede groep vroue na
die graf gegaan het? Onthou die eerste
gesamentlike besoek deur vroue aan die graf Sondagmôre was diep nag-oggend: Lk24:1— “Baie vroeg in die môre”— ‘orthroe batheoos’— pas na middernag!
Tweede Besoek:
Net vóór sonop: Mk16:2—
“Die môre baie vroeg, net toe die son opkom”— ‘lian prooï anateilantos toe heelioe’. Die OAV, “net ná sonop”, is foutief! Lk24:24: “Trouens, (Besoek een:)
sommige vroue uit ons geledere het ons verbaas nadat hulle vroeg by die graf
was, en toe hulle nie sy liggaam daar vind nie, het hulle kom vertel dat hulle
engele gesien het, wat gesê het dat Hy lewe. (Besoek
twee:)
Toe het sekere (ander) vroue wat by ons was (saam met die eerste vroue wat die eerste maal gegaan het), na die graf gegaan en
dit gevind net soos die (eerste) vroue vertel het: maar Hóm het hulle nie
gesien nie.”
Derde Besoek:
Mét sonop / Vroeg-môre:
“Het ’n
dag nie twaalf ure nie?” Jh11:9. “Die
nag wanneer niemand
“Vroeg op
die Eerste Dag / Vroeg die Sondagmôre”— ‘prooï”
= sonop! Jesus verskyn ‘sonop’, “vroeg-dag, eerste van
almal aan Maria Magdalena.” Dit was pas ná die ‘Markus-besoek’ van 16:2-8, toe (volgens
Johannes), “Maria
by die graf bly staan het”
en Jesus (volgens Markus), dáár, “eerste aan (haar) verskyn het”. (Jh20:11 en Mk16:9)
Vierde Besoek en Tweede Verskyning:
Daarom: Ná sonop, vroeg ligdag, Mt28:9-10:
Tweede
Verskyning: Aan ander vroue: “Terwyl hulle (die
vroue) op weg was om dit
(wat die engel hulle vertel het, dat Jesus opgestaan het, en wannéér, en dat Hy
lewe) aan
sy dissipels te gaan vertel, kom Jesus hulle meteens teë.”
Later “op dieselfde dag” - ‘en autei tei heemerai’, Lk24:13, vervolg Lukas dan met die verhaal van die twee dissipels op pad na
Emmaus wat aan Jesus die eerste twee besoeke van die vroue probeer verduidelik
het.
Maar ons
lees van nog twee ander
ondernemings van vroue, om die graf te
gaan besoek. Wanneer gebeur dit?
Ons lees
in Jh20:1-10 van Maria wat –allenig– na die graf toe
gaan, die klip weggerol opmerk, daarvoor skrik, en daarom terughardloop om die
dissipels onder wie Johannes en Petrus was, haar slegste vermoedens te gaan meedeel!
Tyd van die dag? “Nog vroeg-donker
synde”. Dit was die aand na sononder en nog voor donker-nag. Sien die
studie, ‘Maria Magdalena – Wanneer
sien sy die graf die eerste keer?’ Net sy; geen engele; geen verskyning;
geen binne-aansig van die graf; geen te wete kom omtrent die liggaam. Dit was
die eerste sien van die graf ná die
Opstanding. So ver vir die eerste van die orige twee ondernemings van vroue om
die graf te gaan besoek— Maria s’n.
Wanneer was die Opstanding dan? Dit moes vóór sononder gewees het, en nog óp, die vorige dag, ‘Saterdag’,
die Sabbat al, sodat Maria die graf net ná die Sabbat, “op die Eerste Dag”,
oopgemaak, sou sien en selfs die wagte, al weg was!
Ons lees
origens nog in Mt28:5-10 van die ander vroue wat –tesame– na die
graf toe gaan, en “aan
(wie) die engel verduidelik …”
(1) Dat, Jesus opgestaan het, en dat, Hy lewe, en dat, Hy voor die
dissipels sal uitgaan, en dat, hulle sy dissipels moet gaan vertel— verse 5-10. Maar dan óók,
(2) Wanneer Hy opgestaan het, naamlik die
dag tevore al, “Op die Sabbatdag, in
volle dag, synde ligdag-wending na die Eerste Dag toe”— om so letterlik as moontlik, te
vertaal— verse 1-4!
Maar dít— die Opstanding, wás, wanneer
die engel presies, sê: “Toe skielik, net toe Maria
Magdalena en die ander Maria vertrek het om na die graf te gaan kyk, (net toe
daar skielik) ’n goot aardbewing was, want die engel van die Here het van die
hemel neergedaal en gekom en die klip van die deur af weggeslinger, en daarop
gaan sit.” ... Dit
was toe, soos hy presies sê, wanneer,
Jesus uit die dood uit opgestaan het!
Dit was, presies “Sabbats-tyd” – “toe
skielik”!
Die twee
Maria’s wóú nog gegaan het “om na die graf te gaan kyk”, maar die aardbewing
het hulle verhoed, sodat hulle hul voorneme nié uitgevoer het nie. Hulle sou
ook wel gou moes gehoor het van die wag
wat by die graf aangestel was juis om Jesus se dissipels weg te hou. Hulle het
gewik; maar God het beskik; hulle sou nié na die graf gaan nie!
Want wat
daar by die graf en in die graf gebeur het kon geen sterfling deel of selfs net
aanskou nie, want dit was die wérk van Vader, Seun en Heilige Gees in verborgenheid
van volkome selfgenoeglike Eie-Gemenesyn,
tot ’n einde en volkomenheid gebring
in die opwekking van die Seun uit
die dode: die Voltooiing van "al die werke van God", Hb4:4-5..
Altesaam was
daar dus net vyf werklike besoeke van vroue aan die graf. Die sesde en Sabbats-besoek – eerste in terme van tyd – was die vroue nie beskore nie,
want God was daar “besig” (‘energising’), om “(na) die uitnemendheid
van die grootheid van die krag van sy sterkte wat Hy gewerk het in Christus toe
Hy Hom uit die dood opgewek het”, en verhef het, en laat sit het aan die
regterhand van sy heerlikheid en mag; “besig”, om ‘van al sy werke, te rus’! Ef1:19v en Hb4:4. “Want aldus het God
aangaande die Sewende Dag gespreek.” God gaan sy rus
in, deur die Seun: deur die Seun in Opstanding uit die dode!
Gerhard
Ebersöhn
Privaatsak
43
Sunninghill
2157
http:///www.biblestudents.co.za